VĂN BẢN 1: Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới
Ma-la-la Diu-sa-phdai
- TRƯỚC KHI ĐỌC:
1.Đọc
- Thể loại: Nghị luận.
- Nhan đề của tác phẩm cho chúng ta thấy được vai trò và xứ mệnh của việc học quan trọng như thế nào trong đời sống. Nhan đề có ý nghĩa quan trọng trong việc truyền tải phần lớn nội dung của văn bản đến người đọc, người nghe.
2. Tác giả:
- Ma-la-la Diu-sa-phdai là một nhà hoạt động xã hội người Pa-kít-xtan, được nhận giải thưởng Nô -ben Hòa bình năm 2014.
- Năm 2012, cô bị các tay súng Ta-li-ban bắn trọng thương do công khai lên tiếng phản đối việc cấm đoán phụ nữ đi học và phá hủy các trường học dành cho trẻ em gái ở Pa-kít-xtan.
12/7/2013 - Ma-la-la Diu-sa-phda đã có bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc để kêu gọi quyền tiếp cận giáo dục cho trẻ em gái trên toàn cầu. Từ đó, Liên Hợp Quốc chọn ngày 12/7 hàng năm là ngày Ma-la-la để kỉ niệm sự kiện này.
3.Văn bản
Văn bản được in trong Những bài diễn văn đã thay đổi thế giới do Phạm Ngọc Lan dịch.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Hệ thống luận đề, luận điểm và lí lẽ, bằng chứng trong văn bản
*Luận điểm 1: Nêu lí do và khẳng định quyền lợi
(Từ đầu đến “Quyền được đi học”)
- Lí lẽ dẫn chứng:
+ “Hôm nay là ngày của tất cả mọi phụ nữ, mọi thanh thiếu niên nam nữ đã cất cao tiếng nói để bảo vệ quyền lợi của mình”.
+ “Tôi cất tiếng – không phải để thét lên, mà để người ta nghe thấy tiếng nói của những người không có tiếng nói.”
+ “Tôi cao giọng …không có tiếng nói
=> Nhận xét về cách lập luận: chặt chẽ, đưa ra nhiều lí lẽ và dẫn chứng phù hợp. Việc lặp lại “đó là lí do tại sao” có tác dụng nhấn mạnh cách bằng chứng được nêu ra. Cách đưa ra quan điểm kiểu này khơi gợi cho người đọc những liên tưởng và khiến họ cảm thấy sự đúng đắn cho vấn đề được nêu ra ở sau.
* Luận điểm 2: Nguyên nhân và thực tiễn
(Tiếp theo đến “đều phải đối mặt”)
+ “Ở Ấn Độ, nhiều em bé vô tội và nghèo khổ vẫn là nạn nhận của tệ lạm dụng lao động trẻ em.”
+ “Ở Nigeria, nhiều trường học bị tàn phá.”
+ Người dân ở Áp-ga-nít-xtan suốt nhiều thập kỉ qua đã phải chịu thiệt thòi vì những rào cản của chủ nghĩa cực đoan.
+ …
=>Hệ thống lí lẽ kèm dẫn chứng hợp lí, rõ ràng để chứng minh. Những dẫn chứng mà tác giả lấy chủ yếu là những thực trạng tồi tệ mà chiến tranh, đói nghèo, bất công… gây ra cho con người. Cách biểu đạt độc đáo đã tác động vào tư tưởng, tình cảm của người đọc.
* Luận điểm 3: Lời kêu gọi
(Còn lại)
- Lí lẽ dẫn chứng:
+ “Chúng tôi kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới rằng tất cả các thỏa thuận hòa bình phải hướng đến bảo vệ quyền lợi của phụ nữ và trẻ em […].
+ “Chúng tôi kêu gọi tất cả các chính phủ hãy đảm bảo giáo dục bắt buộc miễn phí cho tất cả các trẻ em trên toàn thế giới.
+ ….
2. Mục đích và thái độ của tác giả.
- Mục đích: Văn bản viết ra nhằm đòi quyền lợi được đi học của các bé gái, quyền được sống trong một đất nước hòa bình và bình đẳng.
- Thái độ: Tác giả đã bày tỏ thái độ quyết liệt, mạnh mẽ cùng sự đồng cảm giữa con người với người làm nổi bật ý chí và mục đích của văn bản.
- Các yếu tố tự sự, miêu tả (nếu có) được nêu trong văn bản nhằm mục đích:
+ Tái hiện rõ nét đời sống, thực trạng của con người đang khốn khó và khổ cực như thế nào trong hiện tại.
+ Làm nổi bật các luận điểm, luận cứ giúp người đọc, người nghe dễ dàng nắm bắt.
+ Giúp cho văn bản trở nên hấp dẫn và thu hút người đọc, người nghe.
3. Ý nghĩa nhan đề
- Một cây bút và một quyển sách: Những vật nhỏ bé, dường như không có vai trò gì trong cuộc sống đặt ngang với vế “có thể làm thay đổi thế giới”. Đây là một nhan đề ấn tượng, tưởng chừng những điều không thể lại có sức lan tỏa vô cùng vĩ đại.
III. TỔNG KẾT:
1.Khái quát các giá trị nổi bật của văn bản về nội dung và nghệ thuật
a.Nội dung
Lời kêu gọi của Ma-la-la trước toàn thế giới để đấu tranh cho quyền đi học của các bé gái, quyền được sống trong một đất nước hòa bình và bình đẳng.
b. Nghệ thuật
- Văn phong tao nhã, cách cảm nhận tinh tế của một cây bút giàu trí tuệ, tổng hợp từ vốn hiểu biết sâu rộng đã làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của văn bản nghị luận.
- Hệ thống lí lẽ, dẫn chứng chặt chẽ, có sức thuyết phục cao.
2. Khái quát đặc điểm thể loại thông qua văn bản và rút ra cách đọc hiểu loại văn bản:
- Chú ý tìm ra các luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng để thấy được sự liên kết của văn bản.
- Cần hiểu được mục đích và đối tượng hướng đến của văn bản.
+ Lập luận chặt chẽ.
- Cây bút và quyển sách đại diện cho tri thức vô hạn của loài người, con người có quyền được giáo dục và tiếp cận giáo dục.
- Nhan đề của tác phẩm cho chúng ta thấy được vai trò và xứ mệnh của việc học quan trọng như thế nào trong đời sống. Nhan đề có ý nghĩa quan trọng trong việc truyền tải phần lớn nội dung của văn bản đến người đọc, người nghe.